«Φθινοπωρινός Πόνος»:|ταινία| μία τουρκική «συγγνώμη» για τα Σεπτεμβριανά?

από xper

δημοσιεύτηκε6 September, 2020

ΧΩΡΙΣσχόλια

«κατά τα Σεπτεμβριανά, τα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη εναντίον των Ρωμιών, ο Γιλμάζ Καράκογιουνλου ήταν 19 ετών, φοιτητής. «Ήμουν μάρτυρας των γεγονότων και με επηρέασαν βαθιά. Έγραψα αυτά που είδα…», λέει ο Τούρκος συγγραφέας, ο οποίος διετέλεσε μάλιστα και υπουργός της κυβέρνησης του Μπουλέντ Ετζεβίτ. Εκείνη την ημέρα ο Γιλμάζ Καράκογιουνλου ήταν στην οδό Μεσρουτιγέτ του Πέρα, μπροστά από τα ξενοδοχεία «Μπριστόλ» και «Λόντρα». Άκουσε φασαρία και έτρεξε προς την Ιστικλάλ. Εκεί είδε τις βιαιότητες να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια του και έφριξε. Ψυγεία έπεφταν από τον πέμπτο όροφο. Λεηλασίες στα καταστήματα. Ένας 16χρονος νέος χτυπούσε με ένα ξύλο μια γυναίκα. Σήμερα αυτός ο 16χρονος θα είναι 70 ετών και θέλει να τον ρωτήσει: «Μα δεν ντρέπεσαι;»

«έπειτα από 54 χρόνια οι Τούρκοι αρθρογράφοι συμφωνούν ότι τα Σεπτεμβριανά ήταν μία από τις πιο μελανές σελίδες της ιστορίας τους. «Υπάρχουν τόσες κακοφωνίες για τις οποίες το τουρκικό κράτος οφείλει να ζητήσει συγγνώμη. Η ταινία αυτή ανοίγει την πόρτα…», σχολιάζει ο Ουγούρ Βαρντάν της «Ραντικάλ». Οι αίθουσες του σινεμά που προβάλλουν την ταινία γεμίζουν. Τούρκοι, Ρωμιοί, Αρμένιοι παρακολουθούν την ταινία και φεύγουν με βουρκωμένα μάτια. «Ντροπή», ψελλίζουν οι πιο πολλοί. Όσο για τους εθνικιστές, δεν αντέδρασαν καθόλου».

«η ταινία εστιάζει στον έρωτα του Μπαχτσέ για την Έλενα, μια πόρνη Ρωμιά η οποία ζει με την παραμάνα της στο Πέρα. Τα βράδια ο Μπαχτσέ την παρακολουθεί από το παράθυρό του. Είναι εθνικιστής και ετοιμάζεται να παντρευτεί την κόρη του προέδρου της κοινότητας «η Κύπρος είναι τουρκική». Ο Μπαχτσέ επικρίνει τον καλύτερο φίλο του Σουάτ, ο οποίος είναι αριστερός και βλέπει από άλλη σκοπιά το Κυπριακό. Ετοιμάζει ακόμη και τη λίστα με τους αριστερούς της Νομικής Σχολής, στην οποία φοιτά όπως ακριβώς του ζήτησε ο μέλλων πεθερός του. Αποφεύγει να εντάξει το όνομα του καλύτερου φίλου του, αλλά όταν ο μέλλων πεθερός του το προσθέτει στη λίστα ο Μπαχτσέ δεν βγάζει άχνα. Η σύγκρουση με τον εαυτό του αρχίζει, όταν βλέπει τον Σουάτ να ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου από τους γνωστούς-αγνώστους μπροστά στα μάτια του. Ούτε και τότε, όμως, αντιδρά. Δεν καταφέρνει να αντιδράσει ούτε και όταν μια ομάδα εθνικιστών διαδηλωτών επιτίθεται στην αγαπημένη του Έλενα. Ο έρωτάς τους κορυφώνεται την ημέρα των μεγάλων λεηλασιών. Εκείνη τη μέρα ο Μπαχτσέ επιτέλους αναλαμβάνει δράση. Τα βάζει με τους λαφυραγωγούς φίλους του. Είναι όμως πια πολύ αργά».

...μια τουρκική ταινία τολμά να αποκαλύψει όλες τις φρικαλεότητες εκείνου του φθινοπώρου, που αποτέλεσε την αρχή του τέλους για τον ελληνικό πληθυσμό της Πόλης. Το κάνει μάλιστα με τρόπο τόσο ρεαλιστικό που συγκλονίζει ακόμη και τους θεατές της γειτονικής χώρας, οι οποίοι έκπληκτοι από όσα έκαναν πολλοί από τους πατεράδες τους και τους παππούδες τους, συνέρρεαν στις κινηματογραφικές αίθουσες μαζικά, σαν ένα είδος "συγγνώμης".

Η ταινία της Τομρίς Γκιριτλίογλου, με επίκεντρο τον έρωτα ενός Τούρκου και μιας Ελληνίδας έγινε ήδη θέμα πολλών άρθρων και πολλών εκπομπών, όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και στην Ελλάδα.

Η σκηνοθέτιδα

Η Τομρίς Γκιριτλίογλου γεννήθηκε το 1957 και σπούδασε φιλοσοφία και ΜΜΕ στην Άγκυρα. Άρχισε να εργάζεται στην τηλεόραση ως μεταφράστρια το 1979 και στη συνέχεια σε παραγωγές στο τμήμα Εκπαιδευτικών και Πολιτιστικών Προγραμμάτων. Άρχισε να σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ και από το 1988 σκηνοθετεί και κάνει παραγωγή ταινιών μυθοπλασίας για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Η ταινία της The Other Side of Water τιμήθηκε με βραβείο σκηνοθεσίας στα φεστιβάλ Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας και ειδικό βραβείο Επιτροπής στο φεστιβάλ της Nantes, το 80th Step προβλήθηκε στο επίσημο πρόγραμμα του φεστιβάλ Βενετίας και τιμήθηκε με βραβείο γυναικείας ερμηνείας στην Κολωνία.

Φιλμογραφία

Kantodan Tangoya (From kanto to tango)
Suyun ote yan (The other side of the water)
80. Adim (The 80th step)
Yaz Yagmuru (Summer Shower)
Salkim Hanimin Taneleri (Mrs. Salkim’s Diamonds)

" Οι φυλετικές, χρωματικές και θρησκευτικές διακρίσεις είναι έντονα υπαρκτές σήμερα ακόμη και στις πιο αναπτυγμένες κοινωνίες. Πέρα από το οικονομικό κομμάτι, οι διαφορές των κοινωνιών εδράζονται σε τέτοιες διακρίσεις. Για εκατοντάδες χρόνια μια μοναδική αξία ήταν κυρίαρχη στην Ανατολία: όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι από δημιουργίας τους. Οι διαφορές μας είναι μόνο ανθρώπινες και ανήκουν σε μας. Οι 'Πληγές του Φθινοπώρου' είναι η ιστορία μιας πόλης όπου οι ζωές των ανθρώπων διαφορετικής κουλτούρας και θρησκείας τέμνονται και ραγίζουν αλλά και η ιστορία ενός έρωτα μέσα σε αυτήν. Την εποχή εκείνη η Κωνσταντινούπολη είχε πολλές γειτονιές που οι άνθρωποι διατηρούσαν το πολιτισμικό τους χρώμα και ζούσαν αρμονικά. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και η περιοχή Πέρα όπου ζούσαν Τούρκοι από κάθε φυλή και θρησκεία. Η ταινία μας μεταφέρει σε αυτή την περιοχή και αυτή την χρονική περίοδο, μια θολή περίοδο για τα πολιτικά πράγματα της Τουρκίας. Έκανα την προσπάθεια να φέρω στον κινηματογραφικό κόσμο την ιστορία και μιας χώρας".
Τομρίς Γκιριτλίογλου

Kατά τα Σεπτεμβριανά, τα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη εναντίον των Ρωμιών, ο συγγραφέας Γιλμάζ Καράκογιουνλου ήταν 19 ετών, φοιτητής.