Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Ομιλος Φίλων Αστρονομίας Live μετάδοση | Κύκλος σεμιναρίων «Δημήτρης Γιαννόπουλος»

Ομιλος Φίλων Αστρονομίας Live μετάδοση | Κύκλος σεμιναρίων «Δημήτρης Γιαννόπουλος»

Τετάρτη 17 Μαρτίου, 8 μ.μ. Μετρήσεις στα όρια του ηλιακού συστήματος & στο διαστρικό χώρο από τις αποστολές Voyager και Cassini
από xper
δημοσιεύτηκε17 March, 2021
ΧΩΡΙΣσχόλια

Τετάρτη 17 Μαρτίου, 8 μ.μ.
Μετρήσεις στα όρια του ηλιακού συστήματος & στο διαστρικό χώρο από τις αποστολές Voyager και Cassini

Συνεχίζουμε τον κύκλο των διαδικτυακών σεμιναρίων με την επόμενη ομιλία, την Τετάρτη 17 Μαρτίου στις 20:00.

Προσκεκλημένος ομιλητής θα είναι ο Δρ. Κωνσταντίνος Διαλυνάς, Ερευνητικός Συνεργάτης στο Γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας (Ακαδημία Αθηνών), με θέμα: «Μετρήσεις στα όρια του ηλιακού συστήματος & στο διαστρικό χώρο από τις αποστολές Voyager και Cassini».

Περίληψη:
Η ανώτερη ατμόσφαιρα του Ήλιου μας δεν είναι στατική, αλλά διαστέλλεται με τη μορφή ενός μαγνητισμένου ρευστού που αποτελείται κυρίως από πρωτόνια και ηλεκτρόνια, γνωστό και ως «πλάσμα», το οποίο ταξιδεύει με ταχύτητες από 400 έως και 800 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο και ονομάζεται «ηλιακός άνεμος» (Solar Wind).
Η εκτόνωση του ηλιακού ανέμου διαμορφώνει μια μεγάλη «σφαίρα-φυσαλίδα» που ονομάζουμε «Ηλιόσφαιρα» (ή διαφορετικά ηλιακή αστρόσφαιρα) και συνιστά μια εκτεταμένη περιοχή στην οποία κυριαρχεί το αποτύπωμα της ηλιακής δραστηριότητας.
Αυτή η φυσαλίδα περιλαμβάνει το ηλιακό μας σύστημα και τους αστεροειδείς, ενώ εκτείνεται πέρα από αυτό, σε αποστάσεις μεγαλύτερες κατά τουλάχιστον 120 φορές την απόσταση Γης-Ηλίου (1 Αστρονομική Μονάδα -AU- είναι περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα).
Η ροή του ηλιακού ανέμου στο διαπλανητικό χώρο συνεχίζεται με υπερηχητικές ταχύτητες έως τη στιγμή που συναντά το κρουστικό κύμα παύσης (Termination Shock), όπου ο ηλιακός άνεμος επιβραδύνεται σημαντικά, ενώ το ηλιακό πλάσμα «συμπιέζεται» και «θερμαίνεται».
Το κρουστικό κύμα παύσης σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια περιοχή που ονομάζουμε ηλιοθήκη (Heliosheath) η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια δεξαμενή που περιλαμβάνει ένα μείγμα από ηλεκτρόνια και ιόντα, ουδέτερα (αφόρτιστα) άτομα αλλά και πεδία.
Η ηλιοθήκη οριοθετείται εξωτερικά από την ηλιόπαυση (Heliopause), πάνω στην οποία προσπίπτει και περιτυλίγεται το μεσοαστρικό πλάσμα και το μεσοαστρικό μαγνητικό πεδίο, σχηματίζοντας τη διεπαφή μεταξύ του ηλιακού πλάσματος και του Γαλαξία.
Στη διαδικτυακή μας συζήτηση θα επικεντρωθούμε στον τρόπο με τον οποίο οι επιτόπιες παρατηρήσεις από τις αποστολές Voyager 1 και 2, συνδυασμένες με τις μετρήσεις Ενεργητικών Ουδέτερων Ατόμων (ΕΝΑ) από την αποστολή Cassini (που βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Κρόνο έως τις 15 Σεπ. 2017) έχουν επαναπροσδιορίσει σημαντικά τη γνώση μας σχετικά με τη δομή και την αλληλεπίδραση της ηλιόσφαιρας με το μεσοαστρικό αέριο, δίνοντας νέα ώθηση για την εξαγωγή θεωριών και συμπερασμάτων, καταρρίπτοντας προηγούμενες επιστημονικές αντιλήψεις δεκαετιών.

ο
Βιογραφικό ομιλητή:

Ο Δρ. Διαλυνάς Κωνσταντίνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978 και είναι ερευνητής στο πεδίο της Διαστημικής Φυσικής. Με την έναρξη της διδακτορικής του διατριβής (2007) ξεκίνησε τη συνεργασία του με το Γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών (http://www.academyofathens.gr/en/research/office/space) και το Applied Physics Laboratory του Johns Hopkins University (JHU/APL), ενώ από το 2010 εργάζεται στο Γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας ως Ερευνητικός Συνεργάτης. Ο Δρ. Διαλυνάς είναι μέλος της ομάδας Cassini/Magnetospheric IMaging Instrument (MIMI-http://cassini-mimi.jhuapl.edu/), μέλος των ομάδων Voyager 1 και Voyager 2/Low Energy Charged Particle (LECP-https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/), συν-ερευνητής (Co-I) στο SHIELD DRIVE Science Center (Βοστώνη, ΗΠΑ-http://sites.bu.edu/shield-drive/), ενώ από το καλοκαίρι του 2020 συμμετέχει στο ENA Working Group του Interstellar Probe (http://interstellarprobe.jhuapl.edu/). Από το 2017 έχει διατελέσει προϊστάμενος ερευνητής (Group Chief) στην επιτροπή αξιολόγησης Juno/PSP-2018 ερευνητικών προγραμμάτων για λογαριασμό της NASA, μέλος σε αντίστοιχα πάνελ (Panel Member) αξιολόγησης ερευνητικών προγραμμάτων της NASA (π.χ. CDAP/NFDAP κ.λπ.), αλλά και εξειδικευμένος αξιολογητής ερευνητικών προτάσεων για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EU Commission, 2016-2020).
Η έρευνά του επικεντρώνεται κυρίως στη μελέτη της Ηλιόσφαιρας μέσω συνδυασμένων μετρήσεων Ενεργητικών Ουδετέρων Ατόμων (>5.2 keV) από την αποστολή Cassini και ιόντων (>28 keV) από τις αποστολές Voyager 1 και 2, ενώ ταυτόχρονα δραστηριοποιείται στη μελέτη της μαγνητόσφαιρας του πλανήτη Κρόνου μέσω μετρήσεων του πειράματος MIMI (αποστολή Cassini). Έχει πραγματοποιήσει πλήθος επιστημονικών διοργανώσεων (sessions, workshops, συνεδρία) σε Ευρώπη και Αμερική. Έχει εκτενές ερευνητικό έργο με περισσότερες από 30 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές (Nature Astronomy, Science, ApJ-L, ApJ, GRL, JGR κ.α.), έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων συνεισφοράς (white papers) για το σχεδιασμό της μελλοντικής πολιτικής αναφορικά με την έρευνα στη φυσική του διαστήματος, σχεδιασμό διαστημικών αποστολών και πειραμάτων σε μεγάλους διαστημικούς οργανισμούς (NASA, ESA) και μεγάλο αριθμό προσκεκλημένων ομιλιών-σεμιναρίων σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Ο Δρ. Διαλυνάς είναι αναπόσπαστο μέλος της ερευνητικής κοινότητας για τη μελέτη της Ηλιόσφαιρας, έχοντας σημαντική συνεισφορά σε ανακαλύψεις που αφορούν στη δομή και τις γενικές ιδιότητες της αλληλεπίδρασης της ηλιόσφαιρας με το μεσοαστρικό αέριο, την ιστορικής σημασίας έξοδο της αποστολής Voyager 2 στο γαλαξία κ.α.
Το 2019 βραβεύθηκε από τη NASA για τη συνεισφορά του στην ανάλυση των επιστημονικών δεδομένων από την αποστολή Cassini-Huygens, ενώ έχει λάβει βραβεία και διακρίσεις από επιστημονικά περιοδικά υψηλού κύρους. Ο Δρ. Διαλυνάς έχει διοικητική εμπειρία στη διαχείριση ερευνητικών προγραμμάτων. Είναι μέλος της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών (EGU).

http://www.ofa.gr/