Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
συνέντευξη στον Φώτη Κουτσαμπάρη

Δημήτρης Μορφακίδης: «Είναι δική μας ευθύνη να έρθει ο κόσμος στο θέατρο»

συνέντευξη στον Φώτη Κουτσαμπάρη
από xper
δημοσιεύτηκε18 October, 2022
ΧΩΡΙΣσχόλια

Θεωρεί τον εαυτό του εργάτη του θεάτρου. Συνήθως τον βλέπουμε σε δραματικούς ρόλους, ωστόσο, ο ίδιος, «γέρνει» προς την κωμωδία, η οποία «έχει μια ωραία εξωστρέφεια», όπως λέει. Αυτή την περίοδο άλλωστε, υποδύεται τον Ευελπίδη, στρατηγό του Δημητρίου του Πολιορκητή, στην κωμωδία «Ο μπαμπάς ο πόλεμος», του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που ανεβαίνει στη Μονή Λαζαριστών (σκηνή Σωκράτης Καραντινός), σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη.

Για τον ίδιο, δεν υπάρχει δύσκολος ή εύκολος ρόλος, αρκεί ο ρόλος να αποκωδικοποιηθεί από τον ηθοποιό. Το βεβαρημένο πρόγραμμα του τα τελευταία χρόνια δεν του επέτρεψε να αναζητήσει έναν ρόλο στην τηλεόραση ή τον κινηματογράφο, που σίγουρα θα είναι το επόμενο βήμα του. Θεωρεί ότι οι ηθοποιοί έχουν την ευθύνη να φέρουν τους νέους και γενικότερα τον κόσμο στο θέατρο ενώ η Πολιτεία πρέπει να σκύψει με μεγαλύτερο ενδιαφέρον στον πολιτισμό.

Ο λόγος για έναν από τους πλέον ταλαντούχους ηθοποιούς του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, τον Δημήτρη Μορφακίδη, ο οποίος παραχώρησε συνέντευξη στα politismika.gr και απάντησε στις ερωτήσεις μας σχετικά με την προσωπική του πορεία στο θέατρο, για την παράσταση που συμμετέχει, για την αντιμετώπιση της σκηνής από τους θεατές και για το ρόλο της Πολιτείας.

 

συνέντευξη στον Φώτη Κουτσαμπάρη

 

Ερ. Έχεις μια πορεία 16 ετών στο ΚΘΒΕ και προηγούμενα στην Αθήνα. Έχει αλλάξει κάτι στο θέατρο σ’ αυτά τα χρόνια ή στη δική σου αντίληψη για το θέατρο;

Απ. Πριν δύο χρόνια θα έλεγα ότι φοβάμαι πως δεν θα αλλάξει κάτι, γιατί οι παθογένειες του ελληνικού θεάτρου παράμεναν οι ίδιες. Ευτυχώς πριν δύο χρόνια κάποιοι άνθρωποι τόλμησαν να πούνε κάποια πράγματα που ταλάνιζαν χρόνια το χώρο μας,  – δυστυχώς δεν είναι μόνο στο χώρο μας, αλλά επειδή η προβολή είναι περισσότερη στο χώρο μας, πήρε μεγαλύτερη έκταση-. Μιλάω για το θέμα του metoo.

Πιστεύω, -και θέλω-, ότι με αφορμή αυτό το κίνημα, γίνεται μια αλλαγή και μακάρι να κρατηθεί. Όλοι έχουμε υποστεί διάφορες συμπεριφορές, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό – αν και η κακή συμπεριφορά δεν έχει βαθμούς-. Απλώς κάποιοι βρήκαν τη δύναμη να το πούνε.

Όσον αφορά τη δική μου αντίληψη στο θέατρο, ο οργανισμός (ΚΘΒΕ) σε κάνει να «ξυπνήσεις» πάρα πολύ γρήγορα, με την έννοια ότι βλέπεις κάποια πράγματα, είτε καλά, είτε κακά, που θα τα έβλεπες αργότερα και σε βάθος χρόνου στο ελεύθερο θέατρο ή έξω. Το θέμα είναι πως θα τα διαχειριστείς όλα αυτά και τι θα πάρεις από το κάθε τι.

Ερ. Πως αισθάνεσαι την  προσωπική σου σχέση με το θέατρο. Είσαι ένας απλός επαγγελματίας της υποκριτικής τέχνης που επιδιώκει να κάνει όσο το δυνατόν καλύτερα τη δουλειά του ή ένας δημόσιος λειτουργός που εργάζεται για την ψυχαγωγία των θεατών;

Απ. Αυτό που θα απαντήσω είναι ένας συνδυασμός της ερώτησης σου: Είμαι ένας επαγγελματίας της υποκριτικής τέχνης που επιδιώκει να κάνει όσο το δυνατόν καλύτερα τη δουλειά του και εργάζεται για την ψυχαγωγία των θεατών. Θα έλεγα ότι είμαι ένας εργάτης, -όσο βαρύγδουπο κι αν ακούγεται αυτό που λέω-, αλλά είμαι ένας εργάτης του θεάτρου και ώρες ώρες ένας στρατιώτης του θεάτρου.

Ούτε δημόσιος λειτουργός είμαι, ούτε στυγνός ή απλός επαγγελματίας, είμαι ένας συνδυασμός αυτών των πραγμάτων. Κρατώ τον χαρακτηρισμό εργάτης, καθώς μ’ αρέσει να εργάζομαι για το θέατρο, για την ψυχαγωγία των θεατών, τη διασκέδαση τους ή ακόμη και για τον προβληματισμό τους, γιατί μια παράσταση είναι καλό να σε προβληματίζει και να φεύγεις με προβληματισμό.

Ερ. Επιλέγεις τους ρόλους σου; Ποιο είναι το κριτήριο που σε κάνει να αποδεχτείς μια σκηνοθετική πρόταση;

Απ. Στο ΚΘΒΕ, όπου εργάζομαι τα τελευταία χρόνια, περνάμε από τη φάση της οντισιόν. Όταν ανακοινώνονται κάποιες οντισιόν, κρίνεις –εγώ το κάνω- ανάλογα με το έργο και τον σκηνοθέτη. Αν λόγου χάρη έχεις όνειρο να συνεργαστείς με έναν σκηνοθέτη, πηγαίνεις. Αν δεν σε ενδιαφέρει ο σκηνοθέτης, έχεις συνεργαστεί μαζί του στο παρελθόν και πιστεύεις ότι δεν έχεις κάτι να πάρεις ή να πάρει αυτός από σένα, δεν πηγαίνεις στην οντισιόν. Συνήθως έτσι επιλέγω τους ρόλους μου, τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν οντισιόν όπου δεν έχω πάει, διότι δεν με ενδιέφερε ούτε το έργο, ούτε ο σκηνοθέτης. Αυτό σημαίνει ότι ενδεχομένως να μείνω εκτός δουλειάς, αλλά αυτή είναι συνέπεια των επιλογών μου, τις οποίες υποστηρίζω.

Ερ. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δυσκολότερου και ποια του ευκολότερου ρόλου;

Απ. Δεν υπάρχει δύσκολος και εύκολος ρόλος. Η αποκωδικοποίηση ενός ρόλου δεν τελειώνει ποτέ. Ο ρόλος περιμένει από σένα να τον ζωντανέψεις. Αν μπορέσεις να τον καταλάβεις και να τον αποκωδικοποιήσεις γίνεται εύκολος. Το πόσο εύκολα μπορέσεις να καταλάβεις τι πρέπει να κάνεις, αυτό είναι το χαρακτηριστικό ενός εύκολου ή δύσκολου ρόλου. Πόσο εύκολα μπορέσεις να μπεις «μέσα στα παπούτσια του» και να βοηθήσεις να περπατήσει αυτός ο ρόλος. Μερικές φορές λέω χαριτολογώντας ότι έχει να κάνει με το πόσα λόγια λες, αλλά δεν είναι αυτό το κριτήριο. Τα λόγια είναι εύκολο να μαθευτούν. Τα υπόλοιπα ενός ρόλου είναι τα πιο δύσκολα.

Θα μπορούσε να πούμε δύσκολο έναν ρόλο που χρειάζεται περισσότερη δουλειά, κάτι που έχει να κάνει και με την ψυχοσύνθεση του, με 2-3 χαρακτηριστικά που είναι πιο δύσκολο να τα αποδώσεις, έστω μια απλή κίνηση, ένα βλέμμα.

Το ίδιο δύσκολος και το ίδιο εύκολος είναι ο κάθε ρόλος.

Ερ. Κωμωδία ή δράμα; Ποιο είδος σε αντιπροσωπεύει;

Απ. Μ’ αρέσει πάρα πολύ η κωμωδία και ίσως αυτό το είδος να με αντιπροσωπεύει, αλλά συνήθως κάνω δραματικούς ρόλους. Η κωμωδία έχει μια ωραία εξωστρέφεια. Είμαι τυχερός διότι το καλοκαίρι που μας πέρασε είχα την τιμή να συνεργαστώ με τον μεγάλο δάσκαλο, τον σκηνοθέτη Βασίλη Παπαβασιλείου, στην «Ελένη», που ήταν κωμωδία. Με βοήθησε πολύ αυτή η συνεργασία, γιατί, θα το πω λαϊκά, ίσως δεν είναι δόκιμος όρος, «ξεφοβήθηκα» το «να εκτεθώ», γιατί η κωμωδία θέλει μια άλλη έκθεση. Μακάρι να μου δοθεί η ευκαιρία να ξανακάνω κωμωδία. Νομίζω ότι κλείνω προς την κωμωδία.

Πάντως, κωμωδία και δράμα είναι μαγικά και τα δύο, το ζητούμενο είναι να σε βρουν σε καλή στιγμή και να μπορείς να ανταπεξέλθεις στις ανάγκες του ρόλου σου.

Σου απαντώ, τελικά, ότι «γέρνω» προς την κωμωδία.

Ερ. Θα σε δούμε στον κινηματογράφο ή στην μικρή οθόνη, όπου ανθούν τελευταία οι σειρές μυθοπλασίας και «δίνουν χώρο» σε κατ’ εξοχήν ηθοποιούς του θεάτρου;

Απ. Επειδή τα τελευταία χρόνια, όπως προανέφερα, δραστηριοποιούμαι εδώ στη Θεσσαλονίκη κι επειδή το πρόγραμμα ήταν πολύ βεβαρημένο με πρόβες, παραστάσεις, δεν έδωσα την ευκαιρία στον εαυτό μου, να πάω να δοκιμαστώ σε κάποιο κάστινγκ για την τηλεόραση. Κάποια στιγμή θα γίνει και αυτό, διότι όπως είπες ανθεί η μυθοπλασία στην τηλεόραση και αυτό είναι πολύ καλό. Το ζήτημα είναι να γίνονται και καλές δουλειές. Αυτές που βλέπουμε είναι καλές, προσεγμένες, υπάρχει χώρος για τους νέους ηθοποιούς, για να δοκιμαστούμε και σε ένα άλλος είδος, που είναι η τηλεόραση, μια τελείως διαφορετική τεχνική και μακάρι να μου δοθεί η ευκαιρία να δοκιμαστώ, όπως και στον κινηματογράφο.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «Ο ΜΠΑΜΠΑΣ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ»

 Ερ. Πως εντάχθηκες στην ομάδα ηθοποιών της παράστασης «Ο μπαμπάς ο πόλεμος» και πως έγινες Ευελπίδης; Ποιος είναι ο ρόλος σου;

Απ. Έγινε οντισιόν και πήγα. Η παράσταση είναι «Ο μπαμπάς ο πόλεμος» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, φέτος είναι το έτος Καμπανέλλη, 100 χρόνια από την γέννηση του. Ο Ευελπίδης είναι ένας από τους στρατηγούς του Δημητρίου του Αντίγονου του Πολιορκητή, που είναι ο μετά Μεγάλου Αλεξάνδρου Αυτοκράτορας της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας. Είναι ένας στρατηγός που ασχολείται με τα οικονομικά και με την τροφοδοσία στο στρατό του Δημήτριου. Είναι ένας ιμπεριαλιστής, όπως είναι όλοι οι στρατηγοί, φαντάζομαι, πόσο μάλλον εκείνη την εποχή.

 

Ερ. Το έργο είναι επίκαιρο, αν και γράφτηκε 70 χρόνια πριν. Σε ποιο βαθμό προβληματίζει τους θεατές και πόσο ορατός είναι ο συσχετισμός του με το σήμερα;

Απ. Μακάρι να αφήνει έναν προβληματισμό και να μην έχουμε αποκτηνωθεί από την καθημερινή μας επαφή με την τηλεόραση και τις ειδήσεις για πολέμους, βιασμούς … Φοβάμαι μην γίνει συνήθεια να βλέπουμε και να ακούμε για πολέμους και νεκρούς και να μην μας αγγίζουν. Ελπίζουμε η παράσταση να προβληματίζει τον κόσμο. Όπως είπες είναι κωμωδία, πολλές φορές μέσα από το χιούμορ περνάς πολύ σοβαρά μηνύματα και μέσα από το χιούμορ λέγονται και τα πολύ σοβαρά πράγματα.

Πιστεύω να προβληματίσει η ματιά του σκηνοθέτη μας του Κωνσταντίνου Ασπιώτη. Βλέπει ότι μέσα στη χαρά δεν είναι όλα τόσο χαρούμενα, δεν είναι όλα τόσο λαμπερά και γυαλιστερά. Όπως λένε ότι λάμπει δεν είναι χρυσός. Εμείς κάνουμε τα πάντα για να σκεφτεί ο κόσμος.

 

Ερ. Ποια είναι η σκηνοθετική ματιά του Κωνσταντίνου Ασπιώτη και σε ποιο βαθμό απελευθερώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ρόλου;

Απ. Ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Ασπιώτης είναι ένας νέος άνθρωπος – δεν είναι απόλυτο ότι επειδή είναι νέος θα ανεβάσει φρέσκια παράσταση – ωστόσο, είναι μια φρέσκια ματιά, γιατί είναι ένα έργο που γράφτηκε 70 χρόνια πριν, με μια ιδιαίτερη γραφή, σε πολλά εισαγωγικά «λίγο ξεπερασμένη γραφή», και έδωσε τη δυνατότητα στο έργο να ανθίσει μέσα από την σκηνοθετική του ματιά και από τα σκηνικά και από τα κοστούμια, και από την φρεσκάδα που έφερε, η οποία βγήκε μεταξύ ποιητικότητας και μπαλαφάρας. Είναι ο καθημερινά ποιητικός λόγος του Καμπανέλλη που υπάρχει μαζί με την μπαλαφάρα, που προσπαθούμε να την κρατήσουμε σε μια ισορροπία. Αυτό βγαίνει στην παράσταση και το υπηρετούμε προσπαθώντας για το καλύτερο.

 

Ερ. Ποιος είναι ο επόμενος ρόλος σου;

Απ. Δεν γνωρίζω ποιος είναι ο επόμενος ρόλος. Υπάρχουν σκέψεις για δύο έργα, αλλά δεν ξέρω ακόμη.

 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ;

Ερ. Περάσαμε μια δύσκολη περίοδο πανδημίας, η οποία έπληξε σε μεγάλο βαθμό τις πολιτιστικές δράσεις. Μπορούμε να πούμε ότι επιστρέψαμε στην κανονικότητα του θεάτρου;

Απ. Θέλω να πιστεύω ότι επιστρέψαμε στην κανονικότητα, όσο μπορούμε να χαρακτηρίσουμε κανονικότητα με αυτά που συμβαίνουν. Στις μύτες των ποδιών μας να σηκωθούμε θα δούμε στη γειτονιά μας να γίνεται χαμός. Πόσο μπορεί να θεωρηθεί κανονικότητα αυτό. Ευελπιστώ κάποια στιγμή να μπούμε στην τελείως κανονικότητα. Μπορώ να πω ότι έχουμε τελειώσει από κάτι και μπαίνουμε σε κάτι άλλο. Μπορούμε να διαχειριστούμε τον κορωνοιό που μας απασχόλησε τα τελευταία δύο χρόνια, τώρα μας απασχολούν αλλά πράγματα.

Ερ. Πόσο κοντά στο θέατρο είναι οι νέοι άνθρωποι; Παρακολουθούν παραστάσεις;

Απ. Οι νέοι παρακολουθούν παραστάσεις, αλλά έχουμε μεγάλη ευθύνη εμείς που είμαστε πάνω στο σανίδι, να κάνουμε τους νέους ανθρώπους να έρθουν στο θέατρο, να αγαπήσουν το θέατρο. Αυτή είναι η ευθύνη μας.

Στις καλοκαιρινές μας παραστάσεις ερχόταν νέοι άνθρωποι, και φυσικά μεγάλης ηλικίας. Αυτή είναι η μαγεία του θεάτρου, να μην απευθύνεται σε ένα μόνο κοινό και αυτή είναι η μαγεία της τέχνης, των τεχνών, γενικότερα, ότι έχουν τεράστια γκάμα.

Επαναλαμβάνω ότι είναι δική μας ευθύνη να έρθουν οι νέοι και γενικώς όλοι οι άνθρωποι στο θέατρο. Πρέπει να προσπαθήσουμε στη σκηνή, για το δικό μας καλό, να περνάμε καλά, χωρίς να είναι εγωιστικό αυτό που λέω, για να μπορούμε να αποδώσουμε. Όταν μια δουλειά είναι τόσο εξωστρεφής, όπως η δική μας, που θέλει 100% φυσική παρουσία, το σώμα μας, τη φωνή μας, την κίνηση μας, πρέπει να είμαστε εμείς καλά για να κάνουμε τους θεατές να περάσουν καλά.

Οι νέοι με το ίντερνετ μπορούν να βλέπουν πολλές παραστάσεις και παλαιότερες, έχουν μέτρο σύγκρισης, μπορούν να ανοίγουν οι ορίζοντες τους, γίνονται πολύ καλοί κριτές και πολύ καλοί συνομιλητές. Όταν κάποιες φορές συζητώ με νέους που είδαν κάποια παράσταση, μου κάνουν παρατηρήσεις που δεν έχω σκεφτεί και αυτό είναι πολύ ωραίο.

Ερ. Η πολιτεία στηρίζει το θέατρο; Τι θεωρείς ότι πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση;

Απ. Η Πολιτεία πρέπει να σταματήσει να αρκείτε μόνο στο να δίνει χρήματα. Στο ΚΘΒΕ και σε άλλα μικρότερα θέατρα γίνονται επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις. Είναι καλές οι χρηματοδοτήσεις, αλλά θα πρέπει και οι άνθρωποι που διοικούν αυτό που λέγεται πολιτισμός να σκύψουν παραπάνω πάνω από τα προβλήματα των ηθοποιών.

Αυτή την απόσταση των διοικούντων την αντιμετωπίσαμε πάρα πολύ σκληρά στην περίοδο της πανδημίας, που τα μέτρα είχανε βγει τόσο οριζόντια έτσι που κάποια στιγμή μας ανάγκασαν να παίζουμε με μάσκες πάνω στην παράσταση. Αυτό δεν γίνεται. Δεν κάνουμε μια δουλειά μπροστά σε έναν υπολογιστή που δεν έχουμε τη δυνατότητα να μιλήσουμε. Κάνουμε μια δουλειά που στηρίζεται στο μεγαλύτερο ποσοστό στο λόγο. Οπότε θα έπρεπε να σκεφτούνε κάποια άλλα μέτρα. Αυτό είναι απλώς ένα παράδειγμα, για να γίνει κατανοητό ότι χρειάζονται κι άλλα πράγματα, πέρα από τα χρήματα.

Γενικά θα έπρεπε η πολιτεία, να δείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό, σε μια χώρα που ο πολιτισμός της είναι πολλών χιλιάδων ετών, έχει δώσει πολλά πράγματα και έχει να δώσει πολλά πράγματα, είτε στη μουσική, είτε στο θέατρο, είτε στον κινηματογράφο, είτε στην ζωγραφική, στην γλυπτική … Είναι λίγο παραμελημένος. Μακάρι να αλλάξει αυτό το πράγμα.

πηγή:www.politismika.gr