Ξέρετε πως μοιράζεται ο ιντερνετικός σανός στις εκλογές;
Χρήση πολύπλοκων αλγόριθμων για στόχευση και καθοδήγηση ψηφοφόρων!
Διάβρωση της δημοκρατίας με χειραγώγηση θυμού και γκρουπάρισμα πολιτών από μεγάλες εταιρείες
Οι πολιτικοί χρησιμοποιούν Big Data, Fake News και τα αναρίθμητα ψηφιακά ίχνη που αφήνει ο καθένας από εμάς στο Ίντερνετ για να επηρεάσουν την ψήφο, τις πολιτικές επιλογές και τον τρόπο που τις κάνουν οι ψηφοφόροι. Τα Big Data χειραγωγούνται με σκοπό την προπαγάνδα, την πλύση εγκεφάλου και τη διάβρωση της δημοκρατίας. Ήδη έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε κρίσιμες ψηφοφορίες, όπως στην επικράτηση του Brexit και στην εκλογή του Τραμπ.
Τον Σεπτέμβριο του 2016 στη Ν. Υόρκη η εταιρεία Cambridge Analytica έκανε μια εκτενή παρουσίαση των δυνατοτήτων της σε μια αίθουσα κατάμεστη από ισχυρές παρουσίες της διεθνούς ελίτ, όπως ο Μπάφετ και ο Σόρος. Η Cambridge Analytica ήδη προσέφερε τις υπηρεσίες της στην προεκλογική καμπάνια του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι πολύτιμες υπηρεσίες της εταιρείας περιλαμβάνουν τη δημιουργία του «ψυχογραφικού προφίλ» ενός εκλογικού σώματος! Στην εν λόγω παρουσίαση ο CEO της εταιρίας Αλεξάντερ Νιξ εξήγησε λεπτομερώς πώς, μέσω της χρήσης των Big Data, η Cambridge Analytica μπορεί να απευθυνθεί άμεσα στο θυμικό των ψηφοφόρων προσπερνώντας το «οδόφραγμα» της γνωστικής τους ικανότητας. Με απλά λόγια, προσπερνώντας τα ίδια τα γεγονότα και την αντικειμενική αλήθεια!
Χάρη στον απέραντο ωκεανό από ψηφιακά ίχνη που ο καθένας αφήνει στο Διαδίκτυο, δηλαδή το άθροισμα των δεδομένων που αποτελούν το Big Data, η εταιρεία χρησιμοποιεί διάφορες μεταβλητές για να αναγνωρίσει τη «μέση προσωπικότητα» και κατόπιν να διαχωρίσει τους τύπους προσωπικοτήτων ενός εκλογικού σώματος σε ακόμη μικρότερες υποομάδες, με ακόμη πιο συγκεκριμένα και ομογενοποιημένα χαρακτηριστικά.
Σκοπός είναι αυτές οι υποομάδες να είναι δεκτικές πια σε στοχευμένα μηνύματα και πληροφόρηση.
Η μεθοδολογία
Η παρουσίαση της μεθόδου έγινε ως εξής. Οι ερευνητές της εταιρείας έδειξαν ως παράδειγμα πώς επεξεργάστηκαν ένα γκρουπ 45.000 ανθρώπων σε μια συγκεκριμένη πολιτεία με χαρακτηριστικά δυνητικών ψηφοφόρων που σε γενικές γραμμές απλώς έκλιναν προς το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Το ζητούμενο ήταν αυτοί οι 45.000 να δεχτούν το κατάλληλο «σπρώξιμο» για να πάνε να ψηφίσουν τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο.
Μέσω κατάλληλων αλγορίθμων τα ψηφιακά ίχνη, δηλαδή τα ψίχουλα πληροφόρησης για τη ζωή αυτών των ανθρώπων, ψαρεύονται και αναλύονται. Διαχωρίζονται έτσι σε διάφορες υποομάδες βάσει κοινών χαρακτηριστικών τα οποία οι αλγόριθμοι αναγνωρίζουν. Για παράδειγμα ποιοι είναι «ελαφρώς νευρωτικοί», «ιδιαίτερα παρορμητικοί», «όχι ιδιαίτερα ευσυνείδητοι». Στην οθόνη της παρουσίασης το γενικό δείγμα των 45.000 «σπάει» σε μικρότερα ομοιογενή γκρουπ.
Μετά τεμαχίζονται σε ακόμη μικρότερα κομμάτια. Π.χ. οι αλγόριθμοι δείχνουν ποιο θέμα ενδιαφέρει την κάθε υποομάδα. Οι μετανάστες, η οπλοχρησία, η ανοιχτή ή η κλειστή οικονομία κ.ο.κ. Αυτό συγκεκριμενοποιεί περαιτέρω τα δείγματα. Το μόνο που χρειάζεται τώρα είναι να λάβει το κάθε γκρουπ ένα πειστικό και ισχυρό «μήνυμα», που να είναι κομμένο και ραμμένο ανάλογα με τον συγκεκριμένο τύπο προσωπικότητας που ενδιαφέρει να επηρεαστεί.
Άλλο ένα κλικ, λοιπόν, και εμφανίζεται πια ένας συγκεκριμένος ψηφοφόρος. Το όνομα, το φύλο του, οι συντεταγμένες για τη διεύθυνση κατοικίας του και οι κοινωνικές – ψυχολογικές του τάσεις. Ο στόχος αναγνωρίστηκε!
Όλα αυτά γίνονται εφικτά επειδή οι αναλυτές αποκτούν πρόσβαση στην ιντερνετική δραστηριότητα του ψηφοφόρου, τα likes και τις αναρτήσεις στο Facebook και το Twitter, τα sites που επισκέπτεται, τις αναζητήσεις που κάνει στις σχετικές «μηχανές», τις ειδήσεις που του τραβάνε την προσοχή, τις φωτογραφίες που ανεβάζει, τη μουσική που ακούει, τους διαδικτυακούς φίλους που έχει.
Μόνο στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι υπάρχουν διαθέσιμα το λιγότερο 4.000 – 5.000 data points, δηλαδή σημεία «δεδομένων» – ψηφιακά ίχνη για κάθε ενήλικο στη χώρα. Και αυτό είναι το λιγότερο, δηλαδή τόσα τουλάχιστον data points υπάρχουν για ανθρώπους που δεν θεωρούνται ιδιαίτερα ενεργοί στα κοινωνικά δίκτυα και το Ίντερνετ.
Γιατί γίνεται
Το ζητούμενο είναι η δυνατότητα να προσωποποιηθεί το πολιτικό μήνυμα, ώστε να μπορεί να στοχεύσει όλο και μικρότερες ομάδες από ομοϊδεάτες ανθρώπους (μικροστόχευση, microtargeting). Αλγόριθμοι, Big Data και A.I. σχεδιασμένα και χρησιμοποιούμενα από ειδικούς στρατηγικούς αναλυτές «κωδικοποιούν» τους περίπλοκους, συχνά μη ορθολογικούς τρόπους με τους οποίους παίρνουμε αποφάσεις με σκοπό να μας ωθήσουν προς τον ένα ή τον άλλο υποψήφιο, τη μια ή την άλλη επιλογή.
Η Cambridge Analytica δεν είναι η μόνη που διαθέτει τέτοιες δυνατότητες.
Αχανείς βάσεις δεδομένων προσφέρονται προς πώληση σε πολιτικούς και τους αναλυτές τους, που ξέρουν περισσότερα για τον καθένα απ’ ό,τι ο σύζυγος ή οι γονείς του.
Το πανεπιστήμιο του Cambridge, όπου πρωτοδημιουργήθηκε η ερευνητική μεθοδολογία που χρησιμοποιεί η Cambridge Analytica, δεν συνδέεται εμπορικά με την εταιρεία.
Το δεξί χέρι του Τραμπ, ο Στιβ Μπάνον, ιδρυτής του λαϊκιστικού ακροδεξιού σάιτ Breitbart, υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Cambridge Analytica. Σήμερα έχει τοποθετηθεί υπεύθυνος στρατηγικής του Λευκού Οίκου. Ο δισεκατομμυριούχος Ρόμπερτ Μέρσες, «προστάτης» του Μπάνον, έχει την ιδιοκτησία του 90% της Cambridge Analytica, σύμφωνα με τον αμερικανικό Τύπο.
Το Facebook διαθέτει τα πλήρη δεδομένα της online συμπεριφοράς για 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και ο κάθε χρήστης είναι διαθέσιμος σε όποιους αναλυτές και διαφημιστές πληρώσουν για την πρόσβαση.
Αλγόριθμοι και Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I.) μπορούν να διαχωρίσουν αυτά τα 2 δισεκατομμύρια κόσμο σε γκρουπ των 25 ατόμων έκαστο, βάσει των τάσεων και ιδεών τους.
Η ομάδα του Τραμπ, σύμφωνα με το «Newsweek», δημιούργησε μια βάση δεδομένων για 220 εκατομμύρια ψηφοφόρους (την ονόμασαν Πρότζεκτ Άλαμο) χρησιμοποιώντας εκλογικούς καταλόγους, ιστορικό αγορών μέσω καρτών, αρχεία οπλοκατοχής κ.ά.
Μια από τις διάφορες υπηρεσίες που προσφέρει το Facebook είναι το πρόγραμμα Lookalike Audiences. Δηλαδή ένας διαφημιστής, αλλά και ένας μάνατζερ πολιτικής εκστρατείας, μπορεί να αποταθεί στο Facebook έχοντας ένα μικρό γκρουπ από πελάτες ή πολιτικούς υποστηρικτές και να αναθέσει στο Facebook να το πολλαπλασιάσει! Το Facebook, μέσω της πρόσβασής του σε δισεκατομμύρια posts, likes, φωτογραφίες και επαφές, μπορεί να δημιουργήσει γκρουπ ανθρώπων που να είναι «παρόμοιοι» με το αρχικό γκρουπ και μετά να τους απευθύνει στοχευμένα μηνύματα, διαφημίσεις, ειδήσεις με σκοπό τον επηρεασμό.
Η ψυχογραφική ανάλυση ανθρώπων μπορεί να γίνει ακόμα και χωρίς το Facebook, χρησιμοποιώντας τα άλλα χιλιάδες σημεία προσωπικής πληροφορίας (τα ίχνη της κάθε ψηφιακής δραστηριότητάς μας) που είναι διαθέσιμα προς πώληση.
Συναισθηματική χειραγώγηση
Το 2012 το Facebook διεξήγαγε ένα πείραμα συναισθηματικής χειραγώγησης, το λεγόμενο happy – sad experiment: Χώρισε 1 εκατομμύριο ανθρώπους σε δύο γκρουπ και άρχισε να χειραγωγεί τις αναρτήσεις με τέτοιον τρόπο ώστε η μια ομάδα λάμβανε καθημερινά χαρούμενα updates και ειδήσεις, ενώ η άλλη λάμβανε θλιβερά. Έπειτα «έτρεξαν» τα αποτελέσματα μέσω αλγορίθμων και απέδειξαν ότι ήταν σε θέση να επηρεάζουν ανάλογα τη διάθεση και τη νοοτροπία των ανθρώπων.
Το 2013 επιστήμονες στο πανεπιστήμιο Cambridge πειραματίστηκαν στο πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Facebook για τη δημιουργία ψυχογραφικών προφίλ. Ήταν αυτή η μεθοδολογία που τελικά μετασχηματίστηκε στην εταιρεία Cambridge Analytica.
Η διαφορά Ομπάμα – Τραμπ
Ο Κρίστοφ Μπόρνσαϊν είναι σύμβουλος της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ στην online ασφάλεια και άλλα ιντερνετικά θέματα. Λέει πως η διαφορά μεταξύ της προεκλογικής περιόδου Ομπάμα (η ομάδα του είχε τότε χρησιμοποιήσει αναλύσεις για να μετρήσει το κατά πόσο πείθονται ψηφοφόροι κι αν περνάει το μήνυμα που ήθελαν) και αυτής του Τραμπ είναι στους αλγόριθμους και στην σημερινή εξελιγμένη πια Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I.).
Έχει σημειωθεί εκπληκτική εξέλιξη στις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης συγκριτικά με μόλις ελάχιστα χρόνια πριν. Σήμερα υπάρχουν τα εργαλεία που επιτρέπουν στους πολιτικούς αναλυτές να αναγνωρίζουν και να δημιουργούν ομάδες «στατιστικών διδύμων», δηλαδή ομοϊδεατών ατόμων και μετά να τους στοχεύουν με μηνύματα, ειδήσεις, αναρτήσεις ώστε να δημιουργούν «στεγανούς θαλάμους παραπληροφόρησης».
Εκεί υπάρχουν μόνο σλόγκαν και συγκεκριμένες ειδήσεις που η κάθε ομάδα ατόμων αρέσκεται να ακούει, δηλαδή fake news.
Πληροφορία κατά θυμικού
Όταν τα κοινωνικά δίκτυα γεμίζουν από τέτοιους θαλάμους, όπου ανακυκλώνεται μόνο η ηχώ συγκεκριμένων απόψεων, η δυναμική ενισχύεται και πολλαπλασιάζεται προκαλώντας ανάλογες – και μάλλον προβλέψιμες – αντιδράσεις. Π.χ. με το να ξεχυθεί στους δρόμους ή όχι, ή με την αποτύπωση στα εκλογικά αποτελέσματα.
Οι ψυχογραφικοί αλγόριθμοι επιτρέπουν στους στρατηγικούς αναλυτές να αναγνωρίζουν, να γκρουπάρουν και να στοχοποιούν τους πνευματικά πιο αφελείς, ελλιπώς ενημερωμένους και εύπιστους ψηφοφόρους.
Είναι οι λεγόμενοι «ψηφοφόροι χαμηλής πληροφόρησης».
Πρόκειται γι’ αυτούς που παίρνουν αποφάσεις με το θυμικό και όχι βάσει γνώσεων και σύνθετης αντικειμενικής πληροφόρησης. Ενημερώνονται και σχηματίζουν τις απόψεις τους από δωρεάν πηγές αναξιόπιστης πληροφορίας, συνωμοσιολογιών και πρόκλησης θυμού. Για τους λαϊκιστές τέτοιοι ψηφοφόροι αποτελούν το Ιερό Δισκοπότηρο.
Τα μυριάδες ψίχουλα πληροφορίας που όλοι μας αφήνουμε online είναι υπεραρκετά για να μετριέται με ακρίβεια η «κλίμακα γνώσης» μας και το αν υπερισχύει η σκέψη ή το θυμικό μας στη λήψη αποφάσεων. Χρησιμοποιούνται ειδικά για να στοχευθούν άτομα που είναι δεκτικά περισσότερο σε συναισθηματικές παρά σε πραγματικές αναφορές (πληροφορίες) για να αποφασίσουν τι θα ψηφίσουν.
Η επιστήμη της συμπεριφοράς έχει καταλήξει στο ότι οι άνθρωποι τείνουν να αντιστέκονται στην πληροφόρηση, ακόμα κι αν είναι αντικειμενική, όταν διαψεύδει τις απόψεις τους. Αντίθετα, είναι ιδιαιτέρως δεκτικοί στην πληροφορία που προέρχεται από ανθρώπους με παρόμοιες ιδέες, ακόμη κι αν η πληροφορία δεν είναι αληθινή.
Η «βάση δεδομένων Τραμπ»
Ο Γκάρι Κόμπι, επικεφαλής ψηφιακής διαφήμισης του Τραμπ, έχει κομπάσει ότι «ο Τραμπ χρησιμοποίησε το Facebook όπως κανένας άλλος πολιτικός δεν έχει ξανακάνει».
Στην αρχή της προεκλογικής καμπάνιας του, ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ, πήγε στην Σίλικον Βάλεϊ. Επιστρέφοντας έστησε μαζί με την ψηφιακή του ομάδα την «βάση δεδομένων Τραμπ» με τις συνήθειες και τα προφίλ 220 εκατομμυρίων ανθρώπων. Σήμερα στον Λευκό Οίκο ο Κούσνερ είναι επικεφαλής του Γραφείου Τεχνολογίας, που επικεντρώνεται στην «τεχνολογία και πληροφορία».
Έρευνες για Brexit – ΗΠΑ
Μέχρι το 2020 υπολογίζεται ότι θα υπάρχουν ακόμη πιο εξελιγμένα εργαλεία (αλγόριθμοι, A.I.) και περισσότερες εταιρείες που το προϊόν τους θα είναι η διασύνδεση όλων των ψηφιακών πληροφοριών των ψηφοφόρων.
Στη Βρετανία το British Information Commissioner’s Office (ICO) (Γραφείο Βρετανικής Επιτροπής Πληροφοριών), ένας ανεξάρτητος φορέας που παρακολουθεί τα δικαιώματα ιδιωτικού απορρήτου και τη συμμόρφωση με το βρετανικό νομοθετικό πλαίσιο, ανακοίνωσε στις 17 Μαΐου ότι ερευνά την Cambridge Analytica και τη μητρική της εταιρεία SCL σχετικά με το πόσο επηρέασαν το αποτέλεσμα υπέρ του Brexit.
Προηγήθηκαν μήνες ερευνών αλλά και πολλά κριτικά άρθρα στον βρετανικό Τύπο. Η εφημερίδα «Guardian», εξάλλου, κατηγόρησε ευθέως το Facebook για «συμμετοχή σε μια σκιώδη παγκόσμια επιχείρηση πίσω από τη «Μεγάλη Βρετανική Ληστεία», το Brexit».
Στις ΗΠΑ επιτροπή της Γερουσίας διεξάγει έρευνες για το αν η Cambridge Analytica είχε σχέση με ρωσικές δραστηριότητες για λογαριασμό του Τραμπ κατά την διάρκεια των αμερικανικών εκλογών. Στο μεταξύ η μητρική εταιρεία SCL διαφημίζει το πόσο η δουλειά της επηρεάζει εκλογές σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Έκπληκτο το «πειραματόζωο»
Στις ΗΠΑ το «Newsweek» βρήκε, μετά από δημοσιογραφική έρευνα, το βίντεο από την παρουσίαση της Cambridge Analytica τον Σεπτέμβριο του 2016, όπου τα πλήρη στοιχεία και οι κοινωνικοπολιτικές τάσεις του «τελικού πειραματόζωου» εμφανίστηκαν με κάθε λεπτομέρεια στην οθόνη.
Μια ομάδα δημοσιογράφων έψαξε και τον Μάιο 2017 επικοινώνησε με το εν λόγω «δείγμα», έναν συνταξιούχο του Ναυτικού ονόματι Τζέφρι Ρούεστ. Όταν του έδειξαν το βίντεο με την παρουσίαση της εταιρείας, εκείνος πάγωσε. «Είχαν όλο το ψυχολογικό μου προφίλ και τις γεωγραφικές συντεταγμένες του σπιτιού μου. Τις έβαλα στο GPS locator και έδειξε την πόρτα στο σπίτι μου».
Ο Ρούεστ δήλωσε έκπληκτος από τον όγκο των πληροφοριών που είχαν συγκεντρώσει για εκείνον οι αναλυτές. Όπως είπε στους δημοσιογράφους του «Newsweek», η μόνη ενασχόλησή του στο Ίντερνετ ήταν ότι γράφτηκε στο Facebook για να βλέπει φωτογραφίες των εγγονιών του!
