1999-2019 | 20 χρόνια μετά τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς στη Σερβία
Γράφει ο Γιώργος Στάμκος
Στις 24 Μαρτίου του 2019 συμπληρώνονται είκοσι χρόνια από την μαύρη ημέρα της έναρξης των Νατοϊκών βομβαρδισμών κατά της Σερβίας και του Μαυροβουνίου, που σχημάτιζαν τότε τη λεγόμενη “μικρή Γιουγκοσλαβία’ (1992-2006). Ήταν 24 Μαρτίου του 1999, ώρα 19:45, όταν οι πρώτοι πύραυλοι τύπου Κρουζ εκτοξεύτηκαν από πολεμικά σκάφη του ΝΑΤΟ στην Αδριατική πλήττοντας αρχικά τα συστήματα αεράμυνας, στο Κόσοβο, στο Μαυροβούνιο και στη δυτική Σερβία. Η διαταγή για την έναρξη των βομβαρδισμών δόθηκε στον στρατηγό Γουέσλι Κλαρκ, διοικητή των Νατοϊκών δυνάμεων, από τον τότε Γ. Γ. του ΝΑΤΟ, τον Ισπανό Χαβιέ Σολάνα. Η επιχείρηση, με την κωδική ονομασία “Operation Allied Force” και “Operation Noble Anvil” (όπως την αποκαλούσαν οι Αμερικανοί), δηλαδή «ευσπλαχνικός άγγελος», η οποία χαρακτηρίστηκε κατ’ ευφημισμόν από τα Media των ΗΠΑ ως “ανθρωπιστικός πόλεμος”, ξεκίνησε δίχως να υπάρχει έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και παρά τις σοβαρές αντιρρήσεις της Ρωσίας και της Κίνας. Στις επιχειρήσεις, που διήρκεσαν 78 ημέρες, με αλλεπάλληλους βομβαρδισμούς στρατιωτικών και πολιτικών στόχων -με τις αναπόφευκτες “παράπλευρες απώλειες”– σε Σερβία, Μαυροβούνιο και Κόσοβο, συμμετείχαν στρατιωτικά 12 χώρες του ΝΑΤΟ, ενώ η Ελλάδα, λόγω της φιλοσερβικής πολιτικής της, κράτησε ουδέτερη στάση.
Η επίθεση κατά της Σερβίας από το ΝΑΤΟ, από την πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη στον κόσμο, συνέπεσε με τον εορτασμό της επετείου των 50 χρόνων από την ίδρυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, ως “δώρο” και “επίδειξη δύναμης” ταυτόχρονα σε βάρος μιας μικρής βαλκανικής χώρας κι ενός λαού, που είχε δαιμονοποιηθεί κατά τη δεκαετία του 1990 από τα Media της Δύσης. Ο τυπικός στόχος που ήταν η ανατροπή του καθεστώτος Μιλόσεβιτς και η προστασία των Αλβανοκοσοβάρων από το ενδεχόμενο εθνοκάθαρσης δεν έπεισε πολλούς, καθώς οι “παράπλευρες απώλειας” ανάμεσα σε αμάχους πολίτες ήταν περισσότεροι από ότι ανάμεσα στους στρατιωτικούς.
Ένας τραγικός απολογισμός
Κατά τη διάρκεια των 78 ημερών (24.3.1999 – 9.6.1999) των Νατοϊκών βομβαρδισμών κατά της Γιουγκοσλαβίας (Σερβία & Μαυροβούνιο) ο θλιβερός απολογισμός σε ανθρώπινες απώλειες και υλικές ζημιές ήταν περίπου ο εξής:
- 1.150 μαχητικά αεροπλάνα του ΝΑΤΟ συμμετείχαν στις επιθέσεις.
- Εκτοξεύτηκαν 420.600 πύραυλοι.
- Η συνολική μάζα των πυραύλων που έπεσαν ήταν περίπου 22.000 τόνοι.
- 59 βάσεις του ΝΑΤΟ στο έδαφος 12 χωρών-μελών του ήταν στη διάθεση για να βοηθήσουν Νατοϊκές επιθέσεις κατά της Σερβίας και Μαυροβουνίου.
- Εκτοξεύτηκαν περίπου 20.000 μεγάλοι πύραυλοι αέρος-εδάφους.
- Από τα Νατοϊκά πλοία στην Αδριατική 1300 πύραυλοι τύπου Κρούζ (Cruise).
- Σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια εκτιμήθηκεπερίπου το κόστος της υλικής ζημιάς που προκλήθηκε με τους βομβαρδισμούς, σε Σερβία, Μαυροβούνιο και Κόσοβο.
- 1.002 μέλη του Γιουγκοσλαβικού Στρατού σκοτώθηκαν και περίπου 2.000 πολίτες σε Σερβία και Μαυροβούνιο. Τα δε θύματα των βομβαρδισμών στο Κόσοβο, όπου η σερβική κυβέρνηση δεν έχει πρόσβαση, ήταν περίπου 4.000.
- Τραυματίστηκαν 12.500 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 2.700 παιδιά.
- 54 μέσα μαζικής μεταφοράς καταστράφηκαν, 305 σχολές, νοσοκομεία και άλλα δημόσια κτίρια.
- Καταστράφηκαν 176 μνημεία πολιτισμού κι ανάμεσά τους και 23 μεσαιωνικά μοναστήρια.
- 45 γέφυρες και 28 σιδηροδρομικές γέφυρες. 148 σπίτια πολιτών. 561 κατασκευές του Γιουγκοσλαβικού Στρατού καταστράφηκαν ολοσχερώς και 686 έπαθαν σοβαρές ζημίες.
- Καταστράφηκαν συνολικά 25.000 κτίρια, όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, 14 αεροδρόμια, δύο διυλιστήρια, το 1/3 των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας, αχρηστεύτηκαν 595 χιλιόμετρα σιδηρογραμμών, 470 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων οδικών αρτηριών.
- Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 2.300 επιθέσεις μαχητικών του ΝΑΤΟ.
- Μόνο στη Σερβία -εκτός του Κοσόβου- έχουν εντοπιστεί 14 σημεία που επλήγησαν με βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου (Depleted Uranium). Στό Κόσοβο είναι πολύ περισσότερα.
- Το ΝΑΤΟ ποτέ δεν ανακοίνωσε τις απώλειες που είχε. Στο μουσείο αεροπορίας του Βελιγραδίου, ωστόσο, ακόμη και σήμερα εκτίθενται τα συντρίμμια του αποκαλούμενου «αόρατου» αεροσκάφους F-117, ενός F-16 και κάποιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, που κατέρριψε η γιουγκοσλαβική αεράμυνα.
- Το οικονομικό κόστος της εμπλοκής του ΝΑΤΟ υπολογίστηκε σε 13 δισεκατομμύρια δολάρια.
- Το οικονομικό κόστος από την καταστροφή των υποδομών σε Σερβία και Μαυροβούνιο εκτιμήθηκε σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια.
- Το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος στην ανθρώπινη υγεία των πολιτών σε Σερβία, Μαυροβούνιο και Κόσοβο από την ρύπανση του περιβάλλοντος και τη χρήση βομβών απεμπλουτισμένου ουρανίου (Depleted Uranium) θεωρείται τεράστιο και θα έχει επιπτώσεις και στις μελλοντικές γενιές.
Τελικά οι Νατοϊκοί βομβαρδισμοί τερματίστηκαν με την υπογραφή, στις 9 Ιουνίου 1999, της λεγόμενης “Συμφωνίας του Κουμάνοβο” , η οποία και προέβλεπε την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων (KFOR) στο Κόσοβο υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ, αποτελούμενες από 37.200 στρατιώτες από 36 χώρες, ανάμεσά τους και μια ισχυρή ελληνική στρατιωτική δύναμη με έδρα το Ουρόσεβατς, ώσπου να διευθετηθεί το καθεστώς αυτονομίας του Κοσόβου. Το Κόσοβο έγινε τελικά ανεξάρτητο το 2008 και αναγνωρίστηκε ήδη από 108 χώρες, όχι όμως από άλλες 100 χώρες (ανάμεσα τους και η Ελλάδα) και φυσικά από τη Σερβία, η οποία αρνείται ακόμη να αποδεχθεί και να αναγνωρίσει επίσημα τη βίαιη απόσπαση του 15% των εδαφών της, που κατοικούνται από σερβική μειονότητα και όπου φιλοξενείται πλήθος μεσαιωνικών Σερβοορθόδοξων μοναστηριών.
Στις 24 Μαρτίου 2019, εκτός από 20 χρόνια από τη μαύρη επέτειο από την έναρξη των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας, συμπληρώνεται και η 16η βδομάδα κατά την οποία οι πολίτες της χώρας διαδηλώνουν στους δρόμους του Βελιγραδίου και άλλων σερβικών πόλεων, ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης του Αλεξάνταρ Βούτσιτς και τη διενέργεια δημοκρατικών εκλογών. “Λεπτομέρεια”: ο σημερινός πρόεδρος της Σερβίας Α. Βούτσιτς ήταν υπουργός πληροφοριών (και προπαγάνδας) του καθεστώτος Μιλόσεβιτς…
* Ο Γιώργος Στάμκος είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος.
Πρωτοδημοσιεύτηκε στο http://www.tvxs.gr στις 24 Μαρτίου 2019.
πηγή:https://zenithmag.wordpress.com/
«Οι γέφυρές μας έχουν ψυχή. Εσείς δεν έχετε»
Σύνθημα γραμμένο σε γέφυρα του Βελιγραδίου κατά τη διάρκεια των Νατοϊκών βομβαρδισμών την άνοιξη του 1999
Βαθιά μέσα στη βαλκανική ενδοχώρα, μακριά από τους καταπραϋντικούς ανέμους του Αιγαίου, υπάρχει μια χώρα που λέγεται Σερβία και είναι ίσως η πιο παράξενη και η πιο ενδιαφέρουσα για τους Έλληνες. Δεν είναι μόνον το γεγονός ότι υπάρχουν ισχυροί ιστορικοί, γεωπολιτικοί, θρησκευτικοί, πολιτιστικοί και συναισθηματικοί δεσμοί, ανάμεσα στους Έλληνες και στους Σέρβους, ομόδοξους και παραδοσιακά συμμάχους. Το σημαντικότερο είναι ότι αυτές οι δυο βαλκανικές χώρες είναι εκ φύσεως τόσο διαφορετικές, που γι’ αυτό το λόγο έλκονται ακαταμάχητα! Η Σερβία είναι ηπειρωτική χώρα, ενώ η Ελλάδα μεσογειακή, με διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες. Η Ελλάδα είναι φιλοδυτική χώρα, στραμμένη προς τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον, ενώ η Σερβία φιλορωσική, κοιτώντας μονίμως προς τη Μόσχα. Οι Σέρβοι παραδοσιακά είναι κυρίως αγρότες, κτηνοτρόφοι, βιομηχανικοί εργάτες και πολεμιστές, ενώ οι Έλληνες ναυτικοί, έμποροι, επιχειρηματίες και λόγιοι. Οι Σέρβοι διαπρέπουν συνήθως στα σπορ και στις τέχνες, ενώ οι Έλληνες στην επιχειρηματικότητα και στις επιστήμες. Οι Σέρβοι είναι σχετικά νέος λαός στα Βαλκάνια, ενώ οι Έλληνες είναι κληρονόμοι ενός πανάρχαιου πολιτισμού. Οι Σέρβοι ανήκουν στη σλαβική οικογένεια κι έχουν τουλάχιστον δέκα συγγενικά έθνη, ενώ οι Έλληνες είναι “έθνος ανάδελφον”. Οι Σέρβοι δεν έχουν μεγάλη εμπειρία δημοκρατίας και επί μισό αιώνα ζούσαν υπό το καθεστώς ενός “αιρετικού” κομμουνισμού, ενώ οι Έλληνες γέννησαν τη Δημοκρατία και από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους ο ελληνικός λαός έδωσε πολλούς αγώνες για να υπερασπιστεί τις δημοκρατικές του αξίες.
Η Σερβία αποτελεί, λοιπόν, το βαλκανικό αντίστροφο της Ελλάδας και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος, που πολλαπλασιάζει την περιέργεια μας γι’ αυτήν. Επιπλέον, αυτή η βαλκανική χώρα είχε γίνει κατά τη δεκαετία του 1990 η “αγαπημένη” των δελτίων ειδήσεων, εξαιτίας των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όταν οι Σέρβοι δαιμονοποιήθηκαν από τα Δυτικά μέσα μαζικής επικοινωνίας ως οι “Κακοί” της ιστορίας. Αντίστοιχα μετά το 2010 και την Κρίση του ελληνικού χρέους η Ελλάδα ήταν αυτή που έγινε η “αγαπημένη” των παγκόσμιων δελτίων ειδήσεων, απειλούμενη συνεχώς από χρεοκοπία και Grexit, ενώ ο ελληνικός λαός δυσφημίστηκε ως “τεμπέλης”, ανοργάνωτος και ανεπίδεκτος μαθήσεως. Οι συγκρίσεις της πρόσφατης ιστορίας των δύο χωρών και των λαών τους είναι χρήσιμες από κάθε άποψη για να καταλάβει κανείς το πως τα παγκόσμια κέντρα εξουσίας αντιμετωπίζουν δύο βαλκανικούς λαούς, δηλαδή ως εξιλαστήρια θύματα και πειραματόζωα. Βέβαια η Ελλάδα δεν βομβαρδίστηκε, όπως η Σερβία, αλλά υπέστη μια τέτοιας κλίμακας οικονομική καταστροφή, λόγω της εφαρμογής αδιέξοδων προγραμμάτων υπερλιτότητας, που συνήθως είναι αποτέλεσμα πολεμικών συγκρούσεων.
H ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο που φιλοδοξεί να συμβάλει μ’ έναν δικό του, μοναδικό κι “αιρετικό” τρόπο, στην ελληνική Βαλκανολογία και Σερβολογία. Αποτελεί έναν ιδιάζοντα “διανοητικό χάρτη”, κατασκευασμένο από δύο Βαλκάνιους συγγραφείς με διαφορετική εθνική καταγωγή αλλά και κοσμοθέαση, που ταξιδεύει τον αναγνώστη, ορθολογικά και μεταφυσικά, στο πολυσύνθετο σύμπαν της Σερβίας. Εκφράζει την “αρσενική” και τη “θηλυκή” όψη των Βαλκανίων. Δεν αντιλαμβάνεται τη Σερβία ασπρόμαυρα και αποσπασματικά, αλλά πολύχρωμα και συνθετικά. Στις σελίδες του παρελαύνουν θέματα άγνωστης ιστορίας, ανθρωπογεωγραφίας, επιστήμης, ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, λαογραφίας, μεταφυσικής, παραδοξολογίας, θρύλοι και παραδόσεις της Σερβίας. Ιστορίες για βρυκόλακες και θαύματα, μυστήρια και παράξενες παραδόσεις, μαζί με Ιερή Γεωγραφία, τόπους δύναμης και αστικούς θρύλους (Urban Legends). Η ιστορία και η γεωπολιτική μαζί με τη μεταφυσική και την παραδοξολογία. Το ορθολογικό μαζί με το φαντασιακό. Κοντολογίς είναι ένας εξερευνητικός έντυπος οδηγός για την πραγματική και την ονειρική Σερβία. Αποτελεί απόσταγμα πολύχρονης μελέτης και βιωμάτων των δύο συγγραφέων του πάνω στα βαλκανικά, γιουγκοσλαβικά και σερβικά ζητήματα. Οι συγγραφείς του δεν ταξίδεψαν μονάχα βιβλιογραφικά, μέσα από τις έρευνες και τις σκέψεις άλλων συγγραφέων. Δεν κατέφυγαν στην “ξενοδοχειακή δημοσιογραφία”, αλλά ταξίδεψαν πάρα πολλά χρόνια και συνεχώς στο χώρο αλλά και στο εσωτερικό σύμπαν της Σερβίας. Διέσχισαν μεγάλα τμήματα της χώρας και βίωσαν τις εμπειρίες, τις αγωνίες αλλά και τα όνειρα των κατοίκων της. Έζησαν στις πόλεις και στα χωριά της Σερβίας. Ειδικά στη σέρβικη ύπαιθρο, που είναι ένα αληθινό “Ποίημα Ανάμεσα στις Δαμασκηνιές”.
ΙΕΡΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒΗ # ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΒΟΣΝΙΑΣ # ΥΠΟΓΕΙΟ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ # Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥLEPENSKI VIR # ΦΕΣΤΙΒΑΛ GUCA # ТО ПАРАΞΕΝΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΥΣΤΟΥΡΙΤΣΑ # ΚΡΑΪΠΟΥΤΑΣΙ # Η ΚΡΥΦΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΖΙΤΣ # ΝΙΚΟΛΑ ΤΕΣΛΑ # ΜΙΛΕΒΑ ΜΑΡΙΤΣ-ΑΪΝΣΤΑΪΝ # ΜΙΛΟΥΤΙΝ ΜΙΛΑΝΚΟΒΙΤΣ # ΑΡΤΑΝ (RTANJ): ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΒΟΥΝΟ # LIBERLAND: ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΝΗΣΙ-ΚΡΑΤΟΣ ΣΤΟ ΔΟΥΝΑΒΗ# ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΡΕΜΝΑ # ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ # ΤΟ ΣΕΡΒΙΚΟ “ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ” # ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟ ΚΟΣΟΒΟ # ΕΠΟΥΡΑΝΙΑ ΣΕΡΒΙΑ (ΝEBESKA SRBIJA) # ΒΑΜΠΙΡ, ΒΟΥΚΟΝΤΛΑΚ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΜΟΡΑ # ΣΛΑΒΙΚΟΣ ΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ # ΒΕΝΤΕΤΕΣ ΣΤΟ ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΟ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ # ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΒΟΪΝΟΝΤΙΝΑ # ΝΟΒΙ ΣΑΝΤ: Η ΣΕΡΒΙΚΗ “ΑΘΗΝΑ” # ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΒΟΪΒΟΝΤΙΝΑ # Ο “ΠΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΚΡΑΝΙΩΝ” ΣΤΗ ΝΙΣ # ΣΟΥΜΑΝΤΙΑ: Η “ΤΟΣΚΑΝΗ” ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ # ΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΤΩΝ ΚΑΡΑΤΖΟΡΤΖΕΒΙΤΣ # ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΣΛΙΒΟΒΙΤΣΑ ΚΑΙ ΣΑΪΚΑΤΣΑ # ΚΡΑΓΚΟΥΓΙΕΒΑΤΣ: ΤΟ “ΜΑΝΤΣΕΣΤΕΡ” ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ # ΣΕΡΒΙΚΗ ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΙΑ # ΣΕΡΒΙΚΗ ΝΕΚΡΟΦΙΛΙΑ # ΒΑΜΠΙΡ-ΜΙΛΟΣΕΒΙΤΣ # ΒΛΑΧΙΚΗ ΜΑΓΕΙΑ # ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ # ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ # ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ # Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ “ΣΕΡΒΟΣ ΝΤΑΛΙ” # ΙΒΟ ΑΝΤΡΙΤΣ ΚΑΙ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ ΔΡΙΝΟΥ # ΒΟΓΟΜΙΛΙΚΕΣ ΝΕΚΡΟΠΟΛΕΙΣ # ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΣΕΡΒΟΙ # YUGONOSTALGIA # ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΗ ΣΕΡΒΙΑ
Εξερευνήστε τα μυστικά της Άγνωστης Σερβίας
ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩ AMEΣΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΕΡΒΙΑ»;
Το βιβλίο (320 σελίδες και δεκάδες φωτογραφίες)κοστίζει 25 ευρώ, και σας κάνουμε ΔΩΡΟ τα έξοδα αποστολής και αντικαταβολής μέσω ΕΛΤΑ,
για να σας έρθει Άμεσα στο σπίτι σας !
Τηλεφωνείστε ΤΩΡΑ στο
