Αγγελική Κοτταρίδη:Σύντομα θα εγκαινιάσουμε το ανάκτορο του Φιλίππου Β’

“Ο αρχαιολόγος είναι πάντα ερευνητής, είναι και μαχόμενος, γιατί αντιμετωπίζει συνεχώς προβλήματα, τις καταστροφές του χρόνου, τις καταστροφές των ανίδεων, τις καταστροφές αισθητικής… για να κρατήσεις ζωντανό ένα μνημείο, πρέπει να το αγαπάς και να το φροντίζεις”, τόνισε μιλώντας στην ΕΡΤ3 και την εκπομπή “Μέρα με Χρώμα” η κα Αγγελική Κοτταρίδη, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, αρχαιολόγος, ανασκαφέας αλλά και οραματίστρια και δημιουργός του Πολυκεντρικού Μουσείου των Αιγών, η οποία έχει περάσει μία ζωή σκάβοντας τον αρχαιολογικό χώρο στη Βεργίνα .

“Αν το ένα θέμα είναι το να βρεις ένα μνημείο, εκατό φορές επάνω είναι το να το σώσεις και να το διατηρήσεις, η ανακάλυψη διαρκεί κάποιες εβδομάδες ή μήνες, η συντήρηση όμως είναι πολυετής ή αιώνια, ενώ και η διαδικασία αναστήλωσης των μνημείων είναι μία απόλυτα παραγωγική διαδικασία”, τόνισε η κα Κοτταρίδη.Η κα Κοτταρίδη εστίασε στο ότι ο κόσμος που συμμετέχει στις ξεναγήσεις ενθουσιάζεται, κάτι που φαίνεται και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και αριθμητικά, με καταγεγραμμένους χιλιάδες επισκέπτες στη Βέροια, γεγονός πολύ σημαντικό για την αγορά της πόλης, ενώ πρόσθεσε ότι “μόνο κάποιοι που θίγονται τα συμφέροντά τους και θέλουν να δουν αντί για μία εκκλησία μία πολυκατοικία δεν είναι ευχαριστημένοι”.

 Στο κέντρο της Βέροιας, ανάμεσα σε «πλατείες» οδούς, εποχών κλέους της πόλης, αδιάψευστοι μάρτυρες της ακμής της τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και την οθωμανική περίοδο, αποτελούν οι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί της, με δεσπόζουσα την παλαιά Μητρόπολη που περικλείει όλη την ιστορία της πόλης.

 Ο διάκοσμος ακολουθεί τις διάφορες περιόδους ζωής του μνημείου, ενώ αριστουργηματικές είναι οι αγιογραφίες που κοσμούν κάθε σημείο του ναού.
Ο ναός της Αγίας Άννας κτίστηκε τον 15ο αιώνα πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής (6ος αιώνας) και αρχικά αποτελούσε μονόχωρο ναό πριν μετατραπεί σε δίκλιτο, ύστερα από σειρά μεταγενέστερων παρεμβάσεων.

Έντονο είναι όμως και το πολιτιστικό αποτύπωμα του Οθωμανικού στοιχείου στη Βέροια.

Το Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών είναι ένα οργανικό μόρφωμα που αγκαλιάζει όλο τον αρχαιολογικό χώρο, ένα μουσείο με πολλές ενότητες, είπε η κα Κοτταρίδη, όπου ξετυλίγεται σε όλο της το μεγαλείο η λαμπρότητα της ιστορίας των Μακεδόνων βασιλέων, με όλη την νεκρόπολη των Αιγών με τους 540 τύμβους.

Ως 20χρονη φοιτήτρια, η Αγγελική Κοτταρίδη έγινε μάρτυρας μίας συγκλονιστικής στιγμής για την αρχαιολογία που αποθηκεύτηκε στο βάθος της ψυχής της : της ανακάλυψης ενός βασιλικού τάφου, το 1977, με χρυσά τεχνουργήματα και όμορφες τοιχογραφίες, τον οποίο ο Μανόλης Ανδρόνικος, προσδιόρισε ως ταφικό μνημείο του Φιλίππου Β’ της Μακεδονίας. Έχοντας κληρονομήσει τη δέσμευση του Ανδρόνικου, η κα Κοτταρίδη και η ομάδα της έχουν έκτοτε φέρει στο φως ένα βασιλικό ανάκτορο τρεις φορές το μέγεθος του Παρθενώνα, δεκάδες ακόμη βασιλικούς τάφους και πάνω από χίλιους κοινούς, όπως κι ένα θέατρο που πρέπει να ήταν ο τόπος δολοφονίας του Φιλίππου κατά τη διάρκεια μιας γαμήλιας γιορτής το 336 π.Χ.

Σε ό,τι αφορά δηλώσεις της διεθνούς φήμης Ελληνίδας βυζαντινολόγου Ελένης Γλύκατζη Αρβελέρ ότι ο τάφος που βρήκε ο Μανώλης Ανδρόνικος είναι του Αλέξανδρου και όχι του Φίλιππου, η κα Κοτταρίδη απάντησε:

“Ο καθένας έχει το βάρος της γνώμης του, εμείς έχουμε στοιχεία” και εξήγησε: ” Στην επιστήμη έχουμε δύο κατηγορίες: τα δεδομένα και τα στοιχεία, τα οποία στην αρχαιολογική επιστήμη είναι υπαρκτά, τις ερμηνείες των στοιχείων και τις υποθέσεις….εμείς δουλεύουμε με στοιχεία και όχι με θεωρητικές προσεγγίσεις”. Άλλωστε, όπως είπε η αρχαιολόγος, το συγκεκριμένο μνημείο έχει μελετηθεί από ανθρωπολόγους και, όπως προέκυψε, ο συγκεκριμένος νεκρός στον συγκεκριμένο τάφο, διάγει την πέμπτη δεκαετία της ζωής του, επομένως αποκλείεται εξαρχής ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος πέθανε στα 33 του χρόνια και κατέληξε λέγοντας: “Πολύ θα χαιρόμασταν να τον είχαμε, εμείς κρατάμε ζωντανή τη μνήμη του”.

Το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών εξερευνά τα επιτεύγματα της οικογένειας του Μεγάλου Αλεξάνδρου τα οποία, όπως αναφέρει η Αγγελική Κοτταρίδη ξεπέρασαν κατά πολύ την κατάκτηση εδαφών.

Για την ελληνίδα αρχαιολόγο, δύο πτυχές της ιστορίας του μονάρχη είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες.

Η πρώτη είναι η αποτελεσματικότητα με την οποία ο Φίλιππος δημιούργησε μία εξελιγμένη κοινωνία που βασιζόταν στην εγχρήματη συναλλαγή.

Η δεύτερη είναι ο τρόπος με τον οποίο η ταχεία αστικοποίηση του είδους που υποστήριζε ο Φίλιππος επαναλήφθηκε σε όλο τον λεγόμενο ελληνιστικό κόσμο – με άλλα λόγια, σε όλα τα διάδοχα κράτη, τα επηρεασμένα από το ελληνικό στοιχείο, στα οποία αποσυντέθηκε η αυτοκρατορία του Αλέξανδρου.

Οι Μακεδόνες κατακτητές, λέει η Αγγελική Κοτταρίδη, κληροδότησαν μία χαρακτηριστική μορφή αστικής κοινωνίας: όχι τόσο δημοκρατική ή ηγεμονική όσο η Αθήνα της Χρυσής Εποχής, αλλά προικισμένη με θεσμούς που λειτουργούσαν καλά, με άφθονες δημόσιες υποδομές και με μία αστική αγωγή, στην οποία άνθρωποι πολλών γλωσσών και θρησκειών μπορούσαν να συμμετάσχουν.

Το λευκό της ομίχλης και του επέκεινα που κυριαρχεί στο μουσείο, είναι μία συνειδητή επιλογή της κας Κοτταρίδη. “Το επέκεινα τόσο για τους αρχαίους μύστες όσο και για τους χριστιανούς είναι λευκό. Η αρχαιολόγος χαρακτήρισε το ταξίδι στο μουσείο και το συναπάντημα με τις βασίλισσες μία νέκυια και κατέληξε με την προτροπή: ” Μην σταματάτε να ονειρεύεστε, τα όνειρα δίνουν ζωή”.